Historia austriackiego winiarstwa sięga czasów Cesarstwa Rzymskiego, bo już wtedy na terenie dzisiejszej Austrii uprawiano winorośl. Mocniej historia związana jest z mnichami, którzy w średniowieczu w okolicach klasztorów uprawiali winorośl i zajmowali się produkcją wina. Z czasem winnic przybywało, a jednym z najsłynniejszych siedlisk jest klasztor Schloss Gobelsburg w regionie Kamptal, który dziś znany jest przede wszystkim z wyśmienitych, docenianych na całym świecie białych win.
Obecnie Austriacy konsumują ponad 90% wyprodukowanych przez siebie win, przez co na eksport przeznaczane są niewielkie ilości. Powierzchnia upraw w kraju to 45 000 hektarów, na których działa aż 11 tysięcy producentów wina.
Jakie szczepy win uprawia się w Austrii?
Wina z Austrii to przede wszystkim wina białe, produkowane głównie ze szczepów: Grüner Veltliner, Weischriesling i Sauvignon blanc. Uprawy białych odmian zajmują aż 80% powierzchni upraw w kraju.
Najpopularniejszym białym szczepem jest Grüner Veltliner. Charakterystyczne cechy to wysoka kwasowość, świeżość, pikantność. Przede wszystkim mocno wyczuwalne są nuty pieprzu, ale także ziół, owoców cytrusowych, jabłek, świeżo skoszonej trawy. W zależności od miejsca uprawy i gleby mocno wyczuwalna jest mineralność. Uprawy szczepu Grüner Veltliner zajmują aż 32% wszystkich odmian, a największe ich skupisko znajduje się w rejonie Dolnej Austrii — Niederosterreich i Burgenland.
Ciekawostka — najlepsze wina Grüner Veltliner pochodzą z regionu Wachau, który jako jeden z nielicznych na świecie regionów winiarskich znajduje się na liście UNESCO.
Wśród szczepów czerwonych króluje Zweigelt powstały z połączenia szczepów Blaufränkisch i St. Laurent. Jego twórcą był profesor Fritz Zweigelt, który stworzył tę krzyżówkę odmian w roku 1920. Łączy w sobie kwasowość i wyczuwalne garbniki szczepu Blaufränkisch z łagodnością St. Laurent.
Charakteryzują go nuty owocowe, przede wszystkim aromat czerwonych owoców: jeżyn, wiśni, jagód oraz aromaty ziół i pieprzu. Ponadto odznacza się łagodnymi taninami. Jest więc idealnym wyborem dla osób, które preferują delikatne, ale wyraziste wino. Najwięcej upraw zlokalizowane jest w Burgenland.
Zweigelt jest bardzo plenną odmianą, dlatego też, aby zachować jakość winogron, winiarze zmuszeni są do ograniczenia jego wydajności. Takim zabiegiem jest np. przerzedzanie winogron, czyli „zielone winobranie”.
Zweigelt Reserve — ponad rok dojrzewania w dębowej beczce lub w kadzi.Na drugim miejscu wśród upraw czerwonych znajduje się Blaufränkisch — austriacki szczep o wysokiej kwasowości, delikatnych taninach, wyczuwalnych nutach pieprzu i czerwonych owoców. Jego słoweński odpowiednik to Frankovka modrá. Dodatkowym atutem Blaufränkisch jest jego łatwość w uprawie. Nie rozkrzewia się, a rośnie w pionie, dzięki czemu nie wymaga dużo zabiegów pielęgnacyjnych.
Więcej informacji na temat szczepu Zweigelt znajdziesz we wpisie: Zweigelt wino z Austrii. Co warto wiedzieć?
Regiony winiarskie w Austrii
Credits: Buywine.com
Austria podzielona jest na 3 regiony winiarskie:
Te z kolei podzielone są na mniejsze regiony, czego wynikiem jest aż 16 regionów winiarskich. Wśród z nich znajduje się Wiedeń, który ze względu na położenie w nim winnic jest niezwykle ciekawym kierunkiem na urlop.
Ciekawostka: Każdy z mniejszych regionów posiada oznaczenie DAC — Districtus Austriae Controllatus. DAC to oznaczenie przyznawane winom jakościowym w Austrii. Jest ono umieszczone na etykiecie tuż pod nazwą regionu winiarskiego. Dzięki niemu mamy pewność, że wino posiada charakterystyczne dla danego regionu cechy: odmianę winogron, metodę zbiorów i starzenia się oraz smak.
Najważniejsze regiony winiarskie Austrii to:
- Dolna Austria — Niederosterreich,
- Burgenland,
- Styria — Steiermark.
Dolna Austria jest największym regionem winiarskim Austrii. Podzielona jest na 8 mniejszych regionów i to właśnie tu znajdują się tak popularne mikroregiony jak Wachau czy Kamptal. Powierzchnia upraw winorośli zajmuje prawie 27 000 hektarów. Region charakteryzuje bardzo zróżnicowany klimat: zimna północ i ciepłe południe. Duży wpływ na charakter upraw ma przecinający Dolną Austrię Dunaj, wzdłuż którego rozlokowane zostały winnice dające wyśmienite wina. Dodatkowym atutem regionu są zróżnicowane warunki glebowe. Np. Kremstal to gleby lessowe, Kamptal to uprawy na glebach lessowych i gliniastych, co ma swoje odzwierciedlenie w wysokiej mineralności oraz smaku, a konkretnie w słoności.
Warto wiedzieć: Informację o glebie, czyli siedlisku znajdziemy na etykiecie np. Reid Lamm — siedlisko na glebie gliniastej.
Dolna Austria to dominujące uprawy odmian białych: Grüner Veltliner i Riesling. Spotkamy tu oczywiście uprawy znakomitych odmian czerwonych jak Blaufränkisch i Zweigelt.
Ciekawostka — za najlepsze białe wina z regionu Dolnej Austrii uważane są wina z Wachau. Poza wysokiej jakości winami Wachau może pochwalić się wyjątkową klasyfikacją win powstałych w tym regionie. W zależności od zawartości alkoholu wina podzielone są na trzy klasy, a ich nazwy nawiązują do fauny i flory charakterystycznej dla regionu: jaszczurki, sokoła i trawy porastającej Wachau.
Burgenland — kraina win czerwonych i drugi pod względem wielkości region winiarski Austrii. Podzielony jest na 4 mikroregiony winiarskie. Znajduje się na południowym wschodzie Austrii i graniczy z Węgrami. Dominujące szczepy to Zweigelt i Blaufränkisch, na których wpływ ma klimat panujący na Nizinie Panońskiej. Najsłynniejszy region to położony nad Jeziorem Nezyderskim — Neusiedlersee, który odznacza się specyficznym mikroklimatem. Wymiana ciepła pomiędzy nagrzaną przez dzień taflą jeziora a terenami otaczającymi pozwala na utrzymanie wyższej temperatury, która nocą stopniowo spada. Dzięki temu winogrona mają optymalne warunki do utrzymania wysokiej kwasowości. Poza dominującymi uprawami Zweigelt występują także uprawy odmian Pinot Noir, St. Laurent, Blaufränkisch. Z białych odmian są to Pinot Blanc, Chardonnay.
Styria — najbardziej na południe wysunięty rejon winiarski Austrii. Skupiony wokół miasta Graz i ciągnący się aż do granicy ze Słowenią. Od regionów Dolnej Austrii i Burgenland wyróżnia Styrię ukształtowanie terenu: pagórki, wzniesienia i rejony górskie, przez co wiele winnic zlokalizowanych jest na stromych południowych zboczach. Różni się także klimatem, w którym mocno można odczuć wpływy śródziemnomorskie i kontynentalne. Pomimo mroźnych zim i dużej ilości opadów, sezon wegetacyjny jest optymalny dla wzrostu i dojrzewania winogron. Dominujące w uprawie odmiany to Sauvignon Blanc i Charodnnay, które w Austrii nazywane jest Morillon. Przeważają uprawy odmian białych, a wśród czerwonych spotkać można Zweigelt, Pinot Noir oraz St. Laurent, które doskonale oddają terroir tego regionu.
Wiedeński region winiarski
Na uwagę zasługuje wyjątkowy w Austrii region winiarski — region Wiedeński. Wiedeń otoczony jest wzgórzami porośniętymi winoroślą, a winnice znajdują się nawet w mieście! Powierzchnia upraw to około 700 hektarów (tyle, co w całej Polsce!), na których dominują głównie białe szczepy: Grüner Veltliner, Riesling i Chardonnay.
Skąd w Wiedniu winnice? Istniały one od zawsze. Z czasem, kiedy miasto zaczęło się rozrastać, a areał winnic ulegał zmniejszeniu, austriacki rząd postanowił ochronić te, które jeszcze pozostały. Od czasu tej decyzji na terenach winnic nie może powstawać żadna zabudowa, a tereny te objęte zostały ochroną. Wiedeńskie winnice to przepięknie położony obszar, z którego roztacza się widok na całe miasto. Dlatego też w pogodne dni przyjeżdża tu wielu mieszkańców oraz turystów. Czekają na nich miejsca piknikowe i restauracje, a także gościnni winiarze. Co ciekawe — kupując winnice w Wiedniu, winiarz zobowiązuje się do uprawy winorośli i pracy w winnicy. Niewywiązanie się z umowy i porzucenie winnicy grozi karą grzywny!
Credits: e-travelmag.com
Winna mieszanka wiedeńska
Wiedeńskie winnice to także słynne wino Gemischter Satz — mieszanka kilku szczepów winogron, które rosną obok siebie, w jednej winnicy. Razem dojrzewają i są zbierane w tym samym czasie. Zebrane grona poddaje się wspólnej winifikacji, a na koniec trafiają do jednej beczki, gdzie zachodzi fermentacja. Zgodnie z prawem, aby powstał Gemischter Satz należy zmieszać przynajmniej 3 odmiany winogron. Może być ich oczywiście więcej. Standardowo miesza się 5 -10 odmian szczepów, ale dopuszczalne jest także zmieszanie aż 25! Gemischter Satz to niezwykle ciekawa mieszanka smaków i aromatów. Jedne odmiany odpowiadają za słodkość, inne za kwasowość, jeszcze inne za taniczność, przez co doskonale się uzupełniają. Przy produkcji Gemischter Satz wiele zależy od dominującego w mieszance szczepu, gleby i terroir. Wino w zależności od tego, w której winnicy powstało, może być bardzo różne. Warto więc sięgnąć po Gemischter Satz od różnych winiarzy i porównać smak i aromat.
Wiedeńskie ciekawostki:
- Region wiedeński jest czwartym najmniejszym regionem winiarskim Austrii,
- Pod względem ilości i położenia winnic, Wiedeń jest miejscem wyjątkowym na skalę światową,
- Najmniejsza wiedeńska winnica znajduje się w centrum miasta przy placu Schwarzenberga.
Wina z Austrii — klasyfikacja
Klasyfikacja austriackich win jest dość podobna do klasyfikacji niemieckiej. Opiera się na dojrzałości owoców i zawartości cukru. Najsłodsze wina to Eiswein, czyli wino lodowe, Trockenbeerenauslese TBA, Beerenauslese BA, które powstają z winogron pokrytych szlachetną pleśnią, Auslese, Spatlese i zawierające najmniej cukru Kabinett.
Klasy jakości:
- Tafelwein, Landwein — wino stołowe,
- Qualitätswein — wino jakościowe, które można dosładzać,
- Qualitätswein mit Prädikat — wino jakościowe z wyróżnikiem, którego nie można dosładzać.
Austria to idealny kierunek na majówkę lub dłuższy urlop, który można połączyć ze zwiedzaniem uroczych miasteczek, degustacją win, a także aktywnym wypoczynkiem w górach i na via ferratach.
