Słowenia — idealny kierunek na majówkę i wakacje!
Pomiędzy Włochami, Austrią, Węgrami i Chorwacją leży Słowenia. Kraj o niezwykłym bogactwie przyrody, fantastycznie zróżnicowanym krajobrazie, na który składają się wysokie góry, jeziora, rzeki o błękitnej wodzie, głębokie kaniony, wysokie wodospady, linia brzegowa Adriatyku oraz system podziemnych jaskiń krasowych. Ponad 90% kraju leży na wysokości powyżej 300 m n.p.m, a cztery pasma górskie rozmieszczone na terenie Słowenii mocno wpływają na zróżnicowanie klimatyczne kraju.
To wszystko usytuowane jest na powierzchni zbliżonej do województwa podlaskiego. Pod względem niesamowitych dzieł Matki Natury, Słowenia zajmuje bardzo wysokie miejsce, a miejsc, które warto w Słowenii zobaczyć, jest długa lista.
W ten fantastyczny krajobraz wspaniale wkomponowały się hektary zielonych wzgórz porośniętych wyjątkowymi odmianami winogron.
Słowenia — wpływ klimatu i ukształtowania terenu na uprawy winorośli.
Ukształtowanie terenu i szczyty gór sięgające ponad 2800 m n.p.m. oraz wpływ Adriatyku powodują duże zróżnicowanie klimatyczne kraju. Znaczna część Słowenii jest pod wpływem klimatu umiarkowanego. Wybrzeże to klimat śródziemnomorski. Ścierające się masy powietrza płynące z różnych kierunków tworzą specyficzne strefy klimatyczne, dzięki którym Słowenia podzielona jest na trzy główne regiony, w których podtrzymuje się kulturę produkcji i picia wina. I tak pomiędzy strzelistymi szczytami Alp Julijskich i Alp Kaminickich, zielonymi wyżynami i wybrzeżem Adriatyku znajdują się 22 tysiące hektarów pięknie położonych winnic, w których uprawia się łącznie 48 szczepów. Są to zarówno międzynarodowe odmiany winogron (chardonnay, sauvignon blanc, pinot gris), jak i lokalne i niewystępujące nigdzie indziej owoce (zelen, pinola, vitovska).
Słowenia — wino w liczbach.
Na mapie Słowenii zlokalizowane są trzy regiony winiarskie, których tradycje sięgają 2500 lat.
- Podravje w północno — wschodniej części kraju, w okolicy rzeki Drawy.
- Posavje na wschodzie Słowenii w okolicy rzeki Sawy.
- Primorska, która zlokalizowana jest w zachodniej części kraju przy granicy z Włochami.
W obrębie tych trzech regionów 1800 winiarzy produkuje rocznie 80-90 milionów litrów wina. Piękny wynik jak na tak mały kraj. Dlaczego więc wina ze Słowenii tak ciężko dostać poza granicami tego kraju? Dlatego że Słowenia zarówno winem stoi jak i winem płynie, a Słoweńcy, których liczebność na rok 2021 wynosiła 2,1 miliona, spożywają 95% krajowej produkcji! Według statystyk roczne spożycie wina na osobę wynosi w Słowenii 40 litrów. Słoweńcy produkują wyśmienite wina, a kultura picia tego trunku jest w nich bardzo mocno zakorzeniona. W każdej restauracji czy barze przeważają wina krajowych producentów. Sklepowe półki wręcz uginają się od słoweńskich wyrobów, a liczne winiarnie z otwartymi ramionami witają każdego, kto przybywa na degustację, raczy swoje podniebienie wykwintnym trunkiem i dosłownie tankuje słoweński napój bogów do butelek! Warto wiedzieć, że poza tradycyjną sprzedażą wina na butelki, winiarnie i sklepy z winem zaopatrzone są w dystrybutory, z których podobnie jak na stacjach benzynowych można nalać sobie do butelek tyle wina, na ile mamy ochotę. Nikogo w tym kraju — może poza turystami, nie dziwi widok osoby, która ze sklepu z winem wychodzi z 5 litrowym plastikowym baniakiem. Dodajmy także, że wybór wina jest tak szeroki, że nie sposób podczas jednej wizyty skosztować wszystkich słoweńskich wyrobów! Krótko mówiąc — Słowenia to winny zawrót głowy!
Regiony winiarskie w Słowenii.
Na północnym wschodzie kraju znajduje się obszar obejmujący okolice rzeki Drawy, czyli Podravje. Jest on największym regionem winiarskim w Słowenii i zajmuje powierzchnię 10 tysięcy hektarów. Graniczy z Austrią, Węgrami i Chorwacją. Dominuje tu klimat kontynentalny z upalnymi latami i mroźnymi, śnieżnymi zimami. W regionie Podravje przeważa uprawa białych odmian winorośli. Czerwone odmiany stanowią jednie 3% upraw.
Główne szczepy to renski rizling, laški rizling, pino gris, riesling, sauvignion blanc, sipon (furmit), sivi pinot, beli pinot, gewurtztraminer. Ze szczepów takich jak rumneni muskat czy traminec produkuje się wina młode.
Słowenia. Droga w kształcie serca w miejscowości Špičnik
Podravje dzieli się na 6 subregionów o wspólnej nazwie Štrajerska, która jest największym obszarem upraw winorośli. Poszczególne subregiony to Maribor, Prekmurje, Haloze, Smarje-Virštanj, Ljutomer-Ormoz: tu znajduje się słynna wieś Jeruzalem, Radgona-Kapela.
Ciekawostka: w mieście Maribor rośnie najstarsza na świecie winorośl „Stara Trta”, czyli stara winorośl. Jej wiek szacowany jest na 400 lat, a swoją żywotność zawdzięcza rozległemu systemowi korzeniowemu, który podobno sięga poniżej dna Drawy. Dodatkowo Stara Trta przetrwała atak filoksery. W ciąg roku z najsłynniejszej słoweńskiej winorośli produkuje się około 100 butelek wina. Niestety zwykli śmiertelnicy nie mają szans na skosztowanie tego wyjątkowego trunku, bo ten zarezerwowany jest wyłącznie dla wybitnych i zaprzyjaźnionych osobistości.
We wschodniej części Słowenii, w okolicy rzeki Sawy rozciąga się region Posavje. Słynie on z przeważającej uprawy szczepów czerwonych: modra frankinja, žametovka, šentlovrenka, pinot noir, merlot, blaufrankisch oraz wina Cviček. Cviček to mieszanka wina czerwonego i białego, głównie szczepów žametna črnina, modra frankinja oraz kraljevina i laški rizling. Charakteryzuje je wysoka kwasowość, niska zawartość alkoholu na poziomie 8-10%, a także świeżość i mocno owocowy smak. Powszechnie pity jest jako napój prozdrowotny.
Posavje dzieli się na cztery subregiony:
- Dolenjska — słynie z największej ilości opadów deszczu w regionie oraz wina Cviček.
- Bela Krajina — najbardziej gorąca część Posavje.
- Bizeljsko-Sremic – ze szczepu Rumeni Plavec produkuje się tu wina musująca oraz białe wina o wysokiej kwasowości.
- Smarje-Virstajn – odznacza się chłodnym klimatem i piaszczystymi glebami.
W zachodniej części kraju, przy granicy z Włochami i na wybrzeżu Morza Adriatyckiego znajduje się region Primorska. To najbardziej prestiżowy pod względem jakości win region. Primorska odznacza się świetnym terroir i winnicami usytuowanymi na nasłonecznionych wzgórzach. Region znajduje się pod wpływem klimatu śródziemnomorskiego znad Morza Adriatyckiego oraz chłodniejszych mas powietrza z północnych obszarów Alp. Ze względu na orografię terenu notuje się tu znacznie wyższą ilość opadów niż w innych obszarach, gdzie dominuje wpływ klimatu śródziemnomorskiego.
Primorska dzieli się na 4 subregiony, a w każdym z nich uprawia się wyjątkowe szczepy.
- Slovenska Istria: uprawia się tu głównie szczepy malvazija istarska i refosk.
- Kras: teren położony na wapiennym, rozległym płaskowyżu. Szczepy: malvazija istarska, refosk, merlot. Stare szczepy: vitovska, pinela, zelen, które odznaczają się wyraźną mineralnością. Najpopularniejszy z nich to refosco, z którego powstają wina o wysokiej kwasowości i odznaczające się wyraźnym aromatem ciemnych owoców.
- Vipava — Dolina Vipava: piękny, górzysty region z zielonymi pagórkami porośniętymi winoroślą. Vipava to drugi największy obszar uprawy winorośli w Słowenii. Z czerwonych szczepów przeważają merlot, pinot noir, barbera, cabernet sauvignon, blau frankisch. Wśród białych szczepów królują rebula (ribolla gialla), chardonnay, pinot blanc, sauvignon blanc, zelen, pinola, vitovska.
- Goriska brda: obszar będący pod dużym wpływem włoskiej kultury winiarskiej. Na tle pozostałych subregionów odznacza się malowniczymi zielonymi wzgórzami. To także region, w którym produkuje się naturalne pomarańczowe wino Motnik.
Słoweńskie wina — czyli po co sięgamy?
Oznaczenia etykiet na słoweńskich winach są dość łatwe do rozszyfrowania. Sięgając po butelkę wina, warto wiedzieć, że:
- Belo — białe wino
- Rdece — czerwone wino
- Suho — wytrawne
- Polsuho — półwytrawne
- Polssladko — półsłodkie
- Sladko — słodkie
Wina klasyfikuje się według jakości:
- Dezelno vino — wino stołowe
- Kakovostno vino — wino jakościowe
- Vrhunsko vino — wina premium o najwyższej jakości
Klasyfikacja obejmuje także obszar geograficzny:
- PGP priznano geografsko poreklo — wino powstałe z gron z jednego z trzech regionów winarskich kraju np. PGP Primorska czy PGP Podravje
- ZGP zasciteno kontrolirano geografsko poreklo — wina produkowane w poszczególnych subregionach np. Vipavska Dolina ZGP
- PTP priznano tradicionalno poimenovanje — wino tradycyjne dla danego subregionu np. PTP Kras
Słowenia to kraj bardzo ciekawy zarówno pod względem produkcji wina, jak i natury. Polecamy go w szczególności miłośnikom górskich wędrówek, via ferrat, spływów kajakiem czy pływania na SUP-ie. Po każdej z tych aktywności można sięgnąć po kieliszek lub butelkę wybornego słoweńskiego wina. Tych jest tak wiele, że z całą pewnością każdy znajdzie coś dla siebie.
