Z dalszej części artykułu dowiesz się między innymi:
- Jak na przestrzeni wieków rozwijały się winnice nad Balatonem,
- Jakie są najważniejsze regiony winiarskie nad Balatonem,
- Jakie są najpopularniejsze szczepy winorośli uprawiane nad Balatonem,
- Które winnice nad Balatonem warto odwiedzić.
Wina znad Balatonu — krótka historia o tym, skąd nad Balatonem wzięły się uprawy winorośli
Okolica Balatonu na przestrzeni wieków mocno się rozwijała. Powstawały ośrodki miejskie, a w 1055 roku, na Półwyspie Tihany założono Opactwo Benedyktynów. Dookoła klasztoru zaczęły powstawać kolejne zabudowania. Dziś Półwysep Tihany jest jednym z najpopularniejszych miejsc nad jeziorem. Jest również uważany za najpiękniejsze miejsce nad Balatonem. Nic w tym dziwnego, bo urok cypelka Tihany ujmie każdego, kto je odwiedzi.
Kolejnym przełomowym i mocno wpływającym na rozwój okolic Balatonu momentem było założenie w XVIII w. przez ród Festeticsów, ważnego ośrodka magnackiego w Keszthely. Było to również czas, kiedy nad Balatonem rozkwitła moda na „jeżdżenie do wód”. W okolicy odkryto lecznicze właściwości wód termalnych w Heviz i Balatonfurd.
Ciekawostka: Heviz jest fenomenem na światową skalę. Termalne jeziorko ma 38,5 metra głębokości i kryje w sobie system jaskiń. Powstało na skutek działalności powulkanicznej, w tym samym czasie co Jezioro Balaton. Jednak od węgierskiego morza różni się kształtem, który w przeciwieństwie do Balatonu nie jest podłużny, ale bardziej przypomina okrąg. Jezioro termalne Heviz to idealne miejsce na relaks po całym dniu zwiedzania okolicy Balatonu. Zdecydowanie warto skorzystać zarówno z uroków, jak i właściwości leczniczych tego miejsca.
Kolejne lata to budowa i rozwój kolei. Dzięki temu okolice jeziora zaczęły coraz prężniej się rozwijać. Nad Balaton napływało coraz więcej ludności — w tym Niemcy i Chorwaci, którzy przywieźli ze sobą tradycje uprawy winorośli. Dzięki połączeniu chorwackich i niemieckich tradycji winiarskich z lokalnymi uprawami, nad Balatonem powstawać zaczęły różnorodne regiony winiarskie.
Można powiedzieć, że XVIII wiek był początkiem prężnego rozwoju win znad Balatonu.
Z czasem, po zmianach systemowych winną tradycję zaczęto pielęgnować coraz mocniej. Zaczęły powstawać prywatne winnice, urocze piwniczki, a także trasy winne wokół Jeziora Balaton. Dziś wzdłuż linii brzegowej od Siófok, aż do Balatonkeresztur rozciąga się Połudnowobalatoński Region Winny.
Winnice nad Balatonem — jak wyglądają dziś?
Umiarkowany klimat, duża wilgotność, którą zapewnia zbiornik wodny, wysokie temperatury i dużo słońca to warunki idealne do uprawy i dojrzewania winogron nad Balatonem. W okolicy Jeziora Balaton znajduje się 6 apelacji winiarskich, rozlokowanych na powierzchni 11 tysięcy hektarów.
Są to: Badacsony, Balatonfelvidék, Balatonfüred-Csopak, Nagy-Somló, Balatonboglár, Zala. Ten ostatni region zlokalizowany nieopodal granicy z Chorwacją i granicy z chorwackim regionem winiarskim Chorwacja Kontynentalna. O chorwackich winach pisaliśmy w tym artykule.
Winnice na północnym brzegu jeziora usytuowane są na słonecznych zboczach stożków wulkanicznych, pokrytych żyznymi glebami. Stożki wulkaniczne stanowią zarówno idealny pod uprawę winogron teren, jak i cel wycieczek pieszych i rowerowych. Są także świetnymi punktami widokowymi na całą okolicę. Będąc nad Balatonem, zdecydowanie warto wybrać się na chociaż jeden z nich.
Południowy brzeg Balatonu to w przeciwieństwie do północnej części, tereny płaskie — z wyjątkiem dwóch wzgórz: Balatonboglar i Fonyód. Winnice pokrywają tereny lessowe i piaszczyste. Co ciekawe ich lokalizacja miała duże znaczenie podczas ataku filoksery pod koniec XIX wieku. O ile winnice na północnym wybrzeżu zostały zniszczone, o tyle te z południa szkodnik winorośli oszczędził. Nie było ich wiele, ale fakt ten spowodował, że na południowy brzeg Balatonu przeniesiono wiele winnic, co pozwoliło uchronić od całkowitej straty wielu winiarzy.
Wina węgierskie nad Balatonem — najpopularniejsze szczepy winne
Białe wina z regionu Balatonu
Balaton to rejon głównie win białych. Do najpopularniejszych szczepów należą Olaszrizling — specjalność regionu Balatonfüred-Csopak, Szurkebarat (Pino Gris), które jest specjalnością regionu Badacsony. Powszechne w uprawie są Irsai Oliver oraz Kiralyleanyka. Inne uprawiane nad Balatonem szczepy winne to Ottonel Muskotaly, Riesling, czyli król białych szczepów, o którym pisaliśmy w tym artykule. Sauvignon Blanc, Rizlingszilváni, Traminer.
Najpopularniejsze wina znad Balatonu
Bez wątpienia najpopularniejszym winem znad Balatonu jest białe wino ze szczepu Cserszegi fűszeres. Pikantne, bardzo aromatyczne o wyraźnym korzennym bukiecie. Jest to węgierski szczep, który powstał na skutek krzyżówki Irsai Olivér i Roter Traminer. Co ciekawe wino z tego szczepu zyskało dużą popularność w Wielkiej Brytanii. Jednak ze względu na trudność wymowy jest na wyspach nazywane „niewymawialnym winem”. Wyśmienitego Cserszegi fűszeres spróbować można np. w winnicy Szaszi, zlokalizowanej na zboczach stożka wulkanicznego György-hegy.
Warto także spróbować Kéknyelű, starego szczepu, który uprawiany jest tylko w regionie Badacsony. Kéknyelű daje wina pełne, lekko dymne, o idealnej kwasowości. Zdecydowanie warto po nie sięgnąć, będąc nad Balatonem!
Czerwone wina z regionu Balatonu
Szczepy czerwone uprawia się głównie na południowym brzegu, jednak spotkać je można w winnicach na Półwyspie Tihany, gdzie na żyznych glebach doskonale udają się takie odmiany jak Kekfrankos, Kekoporto, Zweigelt i Merlot.
Winnice nad Balatonem, które warto odwiedzić
Bramy wielu winnic stoją przed turystami otworem i oferują nie tylko możliwość degustacji, ale także zakupienia kilku butelek wina oraz zjedzenie posiłku w restauracji. Podczas wizyty w winnicy mamy możliwość bliżej poznać lokalne wyroby, przespacerować się po polu winorośli oraz usiąść z kieliszkiem wina w ogródku i cieszyć się sielskością, jaka panuje dookoła.
Winnice nad Balatonem, do których warto zajrzeć:
- Szászi Birtok Viridárium étterem
- Laposa Birtok
- Istvándy Pincészet
- Kreinbacher Birtok
- Esterházy Pince Szigliget Kft.
Wina z regionu Balatonu są z pewnością godne uwagi i warto, będąc nad Balatonem skosztować lokalnych trunków. Jeśli interesują Cię inne wina węgierskie, to zajrzyj do naszego wpisu o słodkim winie Tokaj.
Na zdrowie!
