Jakie są wina z Teneryfy?
Wyspa słynie z młodych, lekkich i świeżych win wytrawnych i półwytrawnych. Często spotyka się wino “afrutado”. Nazwa sugerować może, że jest to wino słodkie, bo taka nazwa używana jest w innych regionach winiarskich na świecie. Jednak na Teneryfie przyjęło się tak nazywać wina półwytrawne. Wina wytrawne natomiast, znaleźć można pod nazwą “seco”. Warto jednak wiedzieć, że chociaż wina z Teneryfy cieszą się dużą sławą, to nie są produkowane na dużą skalę. Wpływ na to ma przede wszystkim ograniczona pod uprawy powierzchnia terenu oraz pojawiające się w ostatnich latach zmiany klimatu, których wynikiem są mniejsze zbiory.
Warunki do uprawy winorośli także nie są łatwe. Ukształtowanie tak zróżnicowanego terenu, a przede wszystkim strome stoki, wymusiło budowę tarasów, które zapobiegają erozji niezwykle cennej i żyznej gleby. Mała powierzchnia poletek nie pozwala na użycie maszyn, co z kolei wymusza, że zbiory prowadzone są ręcznie. Teneryfa świetnie wykorzystuje swój winiarski potencjał, jednak obecnie szacuje się, że lokalne wino zarówno w restauracjach, jak i w sklepach znaleźć można tylko w co trzeciej butelce. Reszta to wina importowane głównie z Hiszpanii. Dlatego, jeśli chcemy skosztować wina produkowanego na wyspie, warto odwiedzić jedną z winnic i tym samym bezpośrednio wesprzeć lokalnych wytwórców.
Wpływ klimatu i ukształtowania powierzchni na wina z Teneryfy
Dzięki budowie geologicznej wyspy i ukształtowaniu powierzchni, uprawy winorośli na Teneryfie sięgają aż do wysokości 1700 m n.p.m. Wulkaniczna, żyzna i bogata w minerały gleba powoduje, że smak rosnących w niej winogron jest niepowtarzalny. Mikroklimat występujący w różnych zakątkach wyspy sprawia, że na niewielkiej powierzchni, dostępna jest szeroka gama bukietów smakowych, bo wyspa, chociaż niewielka, to podzielona jest aż na pięć regionów winiarskich. Regiony znacznie różnią się od siebie, zarówno pod względem mikroklimatu, jak i odmian uprawianych winorośli. Na północy dominują wina czerwone, co ma związek nie tylko z klimatem, ale także upodobaniami kulinarnymi mieszkańców. W tej chłodniejszej i bardziej wilgotnej części wyspy przeważa kuchnia, w której dominuje mięso. Natomiast ciepła i sucha, południowa część Teneryfy, to rejony, gdzie zjada się o wiele więcej owoców morza i ryb, a mieszkańcy do lekkiego posiłku wypijają lampkę białego, orzeźwiającego wina.
Wspólny mianownik wszystkich regionów to zamiłowanie do wina oraz przeważające wśród upraw szczepy. Białe, to głównie Listan Blanco, Albillo oraz Malvazja. Wśród szczepów czerwonych dominują natomiast Listan Negro, Negra Mole i Tintilla.
Regiony winiarskie na Teneryfie
Patrząc na mapę Teneryfy, po północnej stronie znajdują się regiony Tacoronte – Acentejo, La Orotava i Ycoden – Daute – Isora. Tacoronte – Acentejo sięga po zielone wzgórza Gór Anaga, a uprawy winorośli wznoszą się aż na 1000 m n.p.m. W łagodnym i wilgotnym klimacie uprawiane są przede wszystkim wina czerwone. Ponadto popularna jest tu słodka biała Malvasia, która, chociaż pochodzi z Grecji, to na Teneryfie zyskała największą sławę.
La Orotava to z kolei najstarszy region winiarski na wyspie i to właśnie on był w przeszłości kolebką Malvazji, która w XVI i XVII wieku była głównym winiarskim towarem eksportowym Teneryfy. Obecnie La Orotava słynie głównie z produkcji win czerwonych. Region Ycoden-Daute-Isora roztacza się pomiędzy wysokością 50 – 1400 m n.p.m. i jest najbardziej wilgotną częścią wyspy. Słynie głównie z młodych białych win szczepu Listan Blanco oraz czerwonych win szczepu Listan Negro. Szczepy te obejmują obecnie aż 80% upraw regionu.
Sąsiedni region – Abona, zlokalizowany jest w południowej części wyspy i charakteryzuje się dużą ilością godzin słonecznych w ciągu roku. Wysokie temperatury i skąpe opady, które średnio w roku występują przez trzy dni, nie ułatwiają lokalnym gospodarzom pracy przy uprawie i zbiorze winorośli. Dodatkowym utrudnieniem jest panująca od 7 lat susza, co przekłada się zarówno na ilość owoców, butelek wina, jak i na wzrost ich cen spowodowany kosztami sztucznego nawadniania. Warunki uprawy z roku na rok są cięższe, a dodatkowo winnice położone są na wysokości nawet 1700 m n.p.m. i wymagają przede wszystkim pracy fizycznej człowieka, bo ukształtowanie terenu uniemożliwia użycie maszyn. Klimatyczne anomalie mają ogromny wpływ na smak i typ wina.
Podczas wizyty w Bodega Frontos miałam możliwość skosztowania ekologicznego wina ze szczepu Listan Blanco, które w założeniu powinno być wytrawne. Podczas degustacji dało się jednak wyczuć słodki smak. Wyraźna słodycz to wynik fali upałów sięgających 45 stopni Celsjusza trwających przez siedem dni. Wysokie temperatury uniemożliwiły zbiór winogron na czas. Owoce stały się tak słodkie, że podczas procesu fermentacji nie udało się całkowicie usunąć cukru. W efekcie powstało bardzo oryginalne wytrawne wino z mocno wyczuwalną nutą słodkości. Śmiało można rzec, że dzięki tej anomalii klimatycznej, bodega wyprodukowała wyjątkowy i niepowtarzalny trunek.
Piąty na mapie Teneryfy region winiarski to Valle de Guimar. Tu przede wszystkim produkuje się wina białe, które stanowią aż 80% wszystkich win z regionu. Głównym szczepem jest Listan Blanco, a tuż za nim pojawiają się Gual i Malvasia. Duże nasłonecznienie, łagodny, nadmorski klimat i bardzo żyzna gleba stwarzają wyśmienite do uprawy warunki.
Ekologiczne wina z Teneryfy
Klimat Teneryfy sprawia, że południowa część wyspy jest wolna od plag owadów i klęsk ekologicznych. Dzięki temu nie ma potrzeby używania chemicznych środków ochrony roślin. Podobnie sprawa ma się z glebą, która na pierwszy rzut oka, ze względu na dużą ilość różnej wielkości materiału skalnego może wydawać się niezdatna pod uprawy. W rzeczywistości wulkaniczna i bogata w minerały gleba sprawia, że podłoże nie wymaga sztucznego nawożenia. W związku z tym można cieszyć się doskonałym, naturalnym smakiem owoców.
Patrząc wstecz, czyli jak zaczęła się historia z winem na Teneryfie
Nie od zawsze Teneryfa była kojarzona z winem. Pierwsze sadzonki przybyły na wyspę w XV wieku i oficjalnie mówi się, że przywiezione zostały przez Portugalczyka Fernando de Castro, który w 1497 roku zasadził na Teneryfie pierwszą winorośl. Idealne warunki do uprawy spowodowały, że już w kolejnym wieku Teneryfa zasłynęła jako fantastyczny producent wina, a trunek podbijał Europę. Kanaryjskie wina zachwalał sam Szekspir, który zawarł w swoich dziełach “Wieczór Trzech Króli” i “Wesołe kumoszki z Windsoru” pochlebny komentarz na ich temat. Dobra passa trwała do XVIII wieku, kiedy to z różnych pobudek politycznych i ekonomicznych uchwalonych na mocy Traktatów Methuena w 1703 roku, na rynek brytyjski wprowadzone zostały wina z Madery i Porto. Portugalskie trunki powoli zaczęły wypierać wina z największej kanaryjskiej wyspy. Produkcja i eksport zanotowały znaczne spadki, a oliwy do ognia dołożył wulkan Teide, którego erupcja w roku 1706 zniszczyła port w Garachico, będący wtedy głównym portem na wyspie. Na jakiś czas wina z Teneryfy zostały zapomniane, jednak w XX wieku, a dokładnie w 1985 roku region Tacoronte – Acentejo otrzymuje pierwszy certyfikat pochodzenia z wyspy. Staje się to bodźcem do wznowienia produkcji wina i sprawia, że Teneryfa zyskuje jeszcze cztery certyfikaty, a kolejne pokolenia winiarskich rodzin podtrzymują tradycję i rozwijają działalność lokalnych winnic.
